HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHÇESİ

Burhan Güngör

Geçen haftaki yazımıza kaldığımız yerden devam edelim. Halkla ilişkiler ilk defa nerede çıktı, yani anavatanı neresi. H. İlişkilerin anavatanı Amerika’dır. Dünyada halkla ilişkilerin gerçek öncüsü 1900’ lü yıllarda bir Çinli olan Lvy Lee‘dir. 1916 yılında ilk halkla ilişkiler bürosunu kurmuştur Lvy Lee bunla basın ve iş çevresini yakınlaştırmaya çalışmıştır. Lvy Lee’in bugünde geçerliğini koruyan üç ilkesi vardır:
1-) Gizliliğe gerek yoktur buna göre işletme halka açık olacaktır. İşletme kendisine ait bilgileri ( meslek sırları haricinde) zaman zaman halkla ve çalışanlarla paylaşması gerekir 2-) H. ilişkilerle reklamı karıştırmamak gerekir her ikiside birbirinden ayrı birer bilim dalıdır.
3-)İnsan unsuru işletmelerin en önemli kaynağıdır onu kazanmadıkça işletme başarıya ulaşamaz
Halkla İlişkilerde Temel İlkeler
Halkla ilişkilerde 7 temel ilke vardır bunlardan ilki
İki yönlü ( tanıma –tanıtma) ilişki kurmaktır. Bu ilkey ibiraz açtığımızda karşımıza tanıma ve tanıtma çıkar. Tanıma aşamasında kurum- kuruluşlar ( bunlar işletmeler , kamu kuruluşları ,sivil toplum kuruluşları , siyasi partiler olabilir) faaliyete geçmeden önce içinde bulunduğu toplumun kendilerinden beklediklerini iyi bilmek zorundadır. Yani faaliyete geçeceği yöre halkının istek ve ihtiyaçları nelerdir, örgüt faaliyete geçtiğinde kendilerine ne gibi olumlu veya olumsuz tepki verecekler, bunların önceden bilinmesi gerekir.. Bunu öğrenmenin yolu da, önceden hedef kitle üzerinde yapılacak iyi bir halkla ilişkiler kampanyası ile mümkün olabilir.
Tanıtma: Tanıtma aşamasında ise, tanıma aşamasında elde edilen bilgiler ışığında bilinçli bir şekilde kısa ve uzun vadeli h. ilişkiler planı hazırlayarak kendini hedef kitleye tanıtması gerekir

2. Doğru bilgi vermek: Halkla ilişkilerin her aşamasında dürüst davranmak, araştırma ve değerlendirmede , mesajların hazırlanmasında , yapılan planların uygulanmasında halka doğru bilgi vermek, işletmelerin başarı derecesini arttırır. Onurlu çalışma ve doğruluk h. ilişkilerin vazgeçemeyeceği ilkelerdir. H. ilişkiler çalışmalarında halka gerçek ve doğru bilgilerin verilmesi esastır. H. ilişkilerde amaç bir işletmeyi , bir sivil toplum kuruluşunu bir siyasi partiyi başarıya ulaştırmak için yalnızca gerçek ve doğru bilgilerin verilmesi yani halkın yanıltılmaması gerekir. Burada halkla ilişkilerin bu ilkesi ile ilgili örnekler vermek istiyorum. Yakın zamanda ülkemizde yaşanan Deniz Feneri , Yimpaş, Genç Parti örneklerini verebiliriz. Deniz Feneri yardım vakfının, inançlı Müslüman vatandaşlardan, yurt içi ve yurt dışında topladığı maddi yardımların bir çoğu fakir vatandaşlara ulaşmadı. Bunla ilgili vakfın sorumluları hem Almanya’da, hemde ülkemizde yıllarca yargılandı. Şimdi, daha önce bu Deniz Feneri’ne zekatını veren kurbanını bağışlayan ve maddi yardım eden vatandaşlar bu vakfa eskisi gibi yardım yapar mı tabi ki yapmaz. Şimdi bu vakfın adı sanı pek duyulmuyor. Yine aldığı emekli ikramiyesini bankalardan faiz almamak için Yimpaş’a yatıran inaçlı vatandaşlar bir daha bu kuruluşlara para yatırırlar mı? Başka bir örnek ise, şimdi yurt dışında olan Cem Uzan yeni bir banka kursa vadandaş bu bankaya para yatırmadığı gibi kurucusu olduğu genç parti seçime girse aynı oyu alırmı?
   Yukarıda örneklerni verdiğim vakıf , işletme ve parti örneğinde olduğu gibi halkı altatan , halka yanlış bilgi veren kim olursa olsun bunların toplumdaki imajı sıfırlanmış olacağından tekrar eski konumlarına gelmeleri çok zordur
3. İnandırıcılık: Sosyoloklar insanlara iş yaptırmak için üç yol olduğundan söz ederler . Zor kullanma, Para ve İnandırmak. Kullanılan zorun ağırlığına göre zamanla her türlü direnç kırılabilir. Ancak, kullanılan baskı ortadan kalktıktan sonra her şey eski haline dönebilir. Üstelik , baskının devamı boyunca biriken kin ve nefret baskıdan sonra intikam alma şeklinde tepkiye dönüşebilir. Böylece zorun getirdiği fayda bir anda o ülke ve lider için çok büyük zararlara yol aşabilir.
   Diğer bir yol para: Para içinde aynı şey söylenebilir. “paranın açamayacağı kapı olmayacağı” görüşü ancak para yettiği sürece geçerli olabilir para bittiği zaman , yaptırılan işler duracağı gibi , bozulan moral değerlerini tamir etmek imkansız olacaktır. Sonuçta ortaya çıkan zararlar , önceki faydaları silip süpürecek kadar büyük olacaktır. Öğleyse uzun vadede en yararlı çare inandırma ve ikna etme yoludur.
   İnandırıcılık ilkesi: Halkla ilişkilerin en zor çalışmasıdır. başkalarını etkilemek , görüşlerini de değiştirmek büyük bir ikna yeteneği gerektirir ancak, bu çabaya girişirken karşı tarafa güven ve inanç aşılamak gerekir. İster işletmeler olsun ister siyasi partiler olsun hizmet verdiği toplumu ikna edebildiği sürece ayakta kalabilir. Kendilerine dönük yapılan hizmetleri gören toplum, girişilen çabalara gönülden destek verir. İktidar veya işletmelerin toplumla bütünleşmesi daha kolay sağlanır. Aksi halde içinde bulunduğu toplumu karşısına alan hükümet veya işletmeler başarısız olmaya ve yıkılmaya mahkümdur. Bu konu ile ilgili günümüzde bir siyasi parti liderinin kendi seçmenini kendisine ne kadar inandırdığını ve onun her söylediğine seçmenin inanmasını verebiliriz. ( Bu konuda ülkemzde pek çok örnek var, siyaset yapmamak ve yanlış anlaşılmamak için fazla örnek vermek istemiyorum.
   5.Yaygın sorumluluk: Halkla ilişkiler çalışması, kurum ve kuruluştaki sadece halkla ilişkiler bölümünün ya da işletmede görev alan bir iki halkla ilişkiler uzmanının yapacağı çalışma değildir. H. ilişkilerde sorumlululuk işletmenin başkanı dahil , genel müdüründen tabanda çalışan memur ve işçisine kadar herkes sorumludur. h. ilişkiler, tatlı bir tebessüm ve güler yüzle başlar. telefondaki sekreterin sıcak ve dostça davranışı, yeterli bilgi vermesi, kapıdaki güvenlikçinin gelen kişiye yakın ilgi göstermesi ve sıcak karşılaması, bir bakanın veya siyasi parti liderinin seçmenini ziyaret etmesi onu dinlemesi çayını içmesi , birer halkla ilikiler uygulamalarıdır. Bu nedenle kurumlarda görev yapan her çalışanın h. ilişkiler konusunda sürekli eğitilmesi ve yetiştirilmesi gerekir.