Rafine Şekerler Vücuda Zarar Veriyor
Şekerler saf karbonhidratlardır ve yoğun enerji kaynaklarıdır. Günlük hayatta şekeri ev yapımı olarak hazırladığımız pasta, kek, kurabiye, tatlı, reçel ve kompostolara kadar birçok yerde kullanıyoruz ve tüketiyoruz. Bununla da kalmıyor yüksek miktarlarda şeker içeren meyve suyu, gazlı içecekler, kahvaltılıklar, fastfood gibi hazır gıdalarla da tüketiyoruz. Dünya sağlık örgütü (DSÖ)’nün verilerine göre, Türkiye’de şeker tüketimi son 10 yılda yüzde 80 arttı. Diyetisyen Sümeyye Ayaz, 40 Arena Gazetesi okurları için rafine (işlenmiş) şekerin insan sağlığına zararları ve şeker tüketimi hakkında merak ettiğimiz tüm soruları yanıtladı.
Rafine şekerler vücuda zarar veriyor
Öncelikle şekerler saf karbonhidrat ve yoğun enerji kaynaklarıdır. Rafine şekerler insan sağlığına gerçekten zararı var mı?
Karbonhidratlar vücudumuzun temel enerji kaynakları. Günlük almamız gereken enerjinin yarısına yakınını karbonhidratlardan sağlıyoruz. Beynimizin en temel enerji kaynağı yine karbonhidratlar olmaktadır. Diyetlerde karbonhidratları (ekmek, makarna vs.) tamamen kesmek yanlış bir yaklaşım. Kompleks karbonhidrat dediğimiz işlenmemiş kurubaklagil (kurufasulye, nohut vs.) meyve- sebze ve tahıl (yulaf, çavdar vs.) gibi karbonhidratlar; vitamin- mineral ve posa için iyi kaynaklardır. Sindirim sistemi için enzimlerin aktive olmasında da rol alırlar.Rafine dediğimiz işlenmiş şeker gibi karbonhidratların ise vücuda yararı değil zararı vardır. Sağlıklı bir salınımına neden olan bu tatlandırıcılar daha fazla kilo alımı, karaciğer bozuklukları, dislipidemiye (lipoproteinlerin sayısal fazlalığı ya da eksikliği ile işlevsel bozukluklarını tanımlayan bir kavramdır) neden olmaktadır.
Tatlı krizinin nedeni az su tüketimi
Yemek yedikten sonra birçok kişide tatlı yeme isteği uyanıyor, bunun sebebi nedir?
Tatlı yeme isteği çoğu zaman çok fazla aç kalındıktan sonra birdenbire büyük hacimde yemek yendiği için fazla miktarda insülin salınımı sonrasında da kan şekerinin çok hızlı düşmesi sonucu oluşmaktadır, gün içinde yetersiz enerji alımı, yetersiz su tüketimi de tatlı krizlerine neden olmaktadır. Tatlı kriziniz çok oluyorsa uzun süre aç kalmadığınızdan ve yeterli su içtiğinizden emin olmalısınız. Sularınızın içerisine kabuk tarçın veya karanfil eklemek tatlı krizinizi bastırmanıza yardımcı olacaktır.
Şeker tükettiğinde birçok kişi mutlu oluyor, özellikle aşk acısı çeken bireyler hemen dondurma ya çikolata yemek istiyor, şekere saldırıyorlar, gerçekten şeker tüketmek mutlu olmamızı sağlıyor mu?
Şekerli yiyecekler yendiğinde her ne kadar mutluluk salgıladığı düşünülse de, aslında başlangıçta seratonin gibi mutluluk verici hormonların salınmasına ve zamanla bağımlılığa neden olmakta bu durum da mutsuzlukla sonuçlanmaktadır. Çünkü bu şeker bağımlılığı kilo alımına neden olmakta ve bireyler mutsuz olmaktadır.
“Çocuklarınızı asitli veya asitsiz meşrubatlardan uzak tutun” uyarısı
Son yıllarda çocuklar gazlı içecekler ve fastfood gibi hazır gıdaları çok tüketiyor, ebeveynler özellikle bu durumdan şikâyet etse de bir noktadan sonra pes ediyor. Bu konuya ilişkin neler söylersiniz?
Özellikle çocukluk çağı obezitesinin bu kadar arttığı bir süreçte şeker ve şekerli gıda alımını mümkün olduğunca azaltmak ilerde görülecek kronik hastalıkların önlenmesi açısından önemli bir adımdır. Çocuklarımızın şeker içeriği oldukça asitli veya asitsiz meşrubatlar, paketli ürünler, şekerlemelerden uzak tutarak evde hazırlanmış az şekerli tatlılar veya bal, pekmez veya bunlarla hazırlanmış tatlı tüketimini arttırmak daha sağlıklı bir nesil yetiştirmemiz için büyük önem taşımaktadır. Çocukluk çağında sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılması hem çocukluk hem de yetişkinlik döneminde obezitenin önüne geçilmesi için önemli bir adımdır.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Günümüzde birçok ürünün içerisine katılan ve kullanımı gittikçe artan şeker, mısır şurubu, glikoz şurubu, fruktoz gibi katkı maddelerinden dolayı obezite, diyabet (şeker hastalığı) kanser ve kalp hastalıkları görülme oranları da artıyor. Bu yüzden şeker tüketiminde son derece dikkatli olmakta fayda var. Hazır ürünler tüketmemek gerekiyor. Özellikle gazlı içeceklerden uzak durmakta fayda var, gazlı içecekler yerine soda, su, kefir, ayran, sade kahve ve bitki çayları tüketilebilir.
Haber İlknur Öncü