Elektriğin sebep olduğu yangınlar var mı?
Kırşehir Elektrik Teknisyenleri Esnafı Odası Başkanı Kenan Kerimoğlu, önemli basın açıklamasında bulundu.
Kırşehir Elektrik Teknisyenleri Esnafı Odası Başkanı Kenan Kerimoğlu, açıklamalarında şunları kaydetti; “Elektrik elektronik aletler dahil olmak şartı ile kullandığımız iç tesisat olmak şartıyla her şeyin kaliteli olması gerekir ve standartlara uygun kontrollerin alınması gerekir. Bir insan 3 milyar veriyor 5 milyar veriyor buzdolabı alıyor ama gidiyor seyyardan ara kablosu alıp çalıştırıyor ne yazık ki ekonomik sebeplerden dolayı vatandaşlar kabloların uygun fiyatta olmasını arz etmektedir aldığınız kablonun kalınlığına değil onun içindekine bakmaları gerekir.
Ucuz mal alıp 3 sefer 5 sefer alacakların kaliteli mal alıp o kaliteli malı kullanmaları hem kendileri için hem de milli ekonomimiz için çok katkı sunar ve vatandaşlarımızın can güvenliği korunmuş olur. Çünkü piyasadan alınan kabloların bir çoğu alimin yum olduğu için kullandıkları cihazları çalıştırıp kabloyu elleriyle bir tutup baksınlar ve gördüklerinde aşırı ısınmış olduğunu görecekler buda bir müddet sonra yanmaya sebep olacaktır.
ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLAR
Şüphesiz ki elektrik, insanlık tarihinin en büyük buluşlarından birisidir. İnsan hayatına sağladığı faydaların yanında dikkatli olunmadığı takdirde çok büyük zararlara, hatta ölümlere bile sebebiyet verebilir. Yangın kaynaklarına bakıldığında; elektrik kaynaklı çıkan yangınların sayısıda oldukça fazladır. Standartlara uyulmadığı, kontrollerinin sağlanmadığı tasarımlarının doğru ve uygun bir şekilde yapılmadığı sürece yangın riski çok yüksek olup, elektrik yangınlarına doğru müdahale yönteminin uygulanması da son derece önemlidir.
Yanıcı maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu Yanma olayı oluşur. Elektrik yangınlarının oluşma nedenleri diğer yangınlar ile aynı değildir İşletmelerde elektrikten kaynaklı yangın oluşabilmesi için ark olması gerekmektedir. Ark ise ortamda oluşan iki zıt yüklü kutup arasında elektrik akımının kısa devre yaparak akması esnasında ortaya çıkan kıvılcımdır. Özetle elektrik patlamasıdır. Ark, anlık olarak gerçekleşmektedir. Arkın oluşması, oluştuğu devrede maddi hasara neden olabileceği gibi, meydana geldiği bölge civarında bulunan insanlardada son derece ciddi yaralanmalara neden olabilir. Ark oluşması, bulunan bölgede korozyon oluşması, uygun olmayan elektrikli cihaz / ekipmanların kullanılması, elektriki bağlantılardan kaynaklanan gevşeklikler, çekilen akıma uygun kesitte kablo kullanılmaması, devreden fazla akım çekilmesi ve bu akım çekilirken koruma elemanlarının olmaması, uygun olmayan sigortalar kullanılması (Yüksek akıma dayanıklı) yahut bakım ve kontrol eksikliği gibi unsurlardan kaynaklanabilir. Ark yangınla sonuçlanabilir.
ELEKTRİK YANGINLARININ NEDENLERİ
Elektrik tesisatının “Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği” ve “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği” ne uygun olarak yapılandırılmaması, elektrik tesisatının doğrulanması ile ilgili testlerin ve denetlemelerin gereği gibi yapılmaması
Elektrik tesisatı tasarım ve uygulamalarında ilgili standartlara uyulmaması
Yanlış tasarım ve yanlış uygulama sonucu elektrik panolarının doğru boyutlandırılmaması
Buharı yanıcı kimyasallar gibi infilaka sebebiyet verebilecek hammaddelerle çalışma yapılan alanlarda ve depolarda elektrik panolarının, prizlerin ve aydınlatmaların üretim/depolama yapılan odanın içinde olması
Yanlış tasarım ve yanlış uygulama sonucu uygun kesit alanında iletkenlerin, kabloların boyutlandırılmaması
Belirlenen kesite göre daha fazla akım çekmek, iletken izolasyonlarının üzerinde bozucu etkiler yaparak zamanla iletkenlerin aralarında ark yapmaya başlamalarına neden olur. Bu arklar ise yüksek ısı değerleri taşıdığı için kabloların yanmaya başlamasını sağlar.
Alan özelliğine bağlı olarak uygun olmayan elektrik panosu, priz ve armatür kullanılması
Nemli ve tozlu yerler için yapılmış olan elektrik tesisatlarında kullanılan, nemden ve tozdan etkilenmelerini önlemek için koruyucu içerisine alınarak üretilen ve yine uygun koruma sınıfında bulunan priz veya panolar kullanılabilir. Ortamın özelliğine göre ilgili IP koduna sahip ürün seçimi yapılması gerekmektedir. (IP kodları elektrik tesisatının toz ve sudan koruma derecelerini ifade etmektedir.)
Bakım ve onarım her işletmenin olmazsa olmazıdır. Bakımlar sırasında rutin işler esnasında fark edilmeyen kablo ezilmeleri, gevşek bağlantılar vb. uygunsuz durumlar tespit edilebilir. Bunların bakım esnasında fark edilmesi ve değiştirilmesi olası bir yangını önleyecektir. Bakım ve onarımda fark edilemeyen kablo ezilmeleri aşırı ısınma sonucunda yangına neden olur.
Kullanım süresi dolan duy, priz, çoklu priz, anahtar, sigorta ve diğer koruma elemanları zaman içerisinde üzerinden geçen akımların meydana getirdikleri ısılara dayanamaz hale gelmeleri ve kömürleşmeye başlamaları sonucunda fark edilmemesi durumunda yangın kaçınılmazdır. Gevşek bağlantılar başlangıçta fark edilemeyen arklar oluşturur. Bu arklar yüksek ısı değerlerine sahip olduğundan; önce gevşek bağlantı elemanının daha sonrasında da diğer malzemelerin yanmasına neden olur. Faz çakışmalarıda kısa devre oluşturacağından yangın çıkmasına neden olur. İşletmeye ek tesisatların yapılması, yeni cihazların eklenmesi sonucunda kontrollerin yapılmaması. İşletmelerde prosesin değiştirilmesi ve yeni makine alımı sonrasında sigorta ve kabloların uygunluğunun kontrolü yapılmalı revizyon gerekli ise sigorta ve kablolarda değişim yapılmalıdır. Uygun olmayan sigorta ve kablolar kullanılmamalıdır. Dış mekan aydınlatmalarında tesisatın gelişi güzel yapılmaması, gerekli yalıtımların yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde ek noktalarında çevre şartlarının (sıcaklık, hava, rüzgar, yağmur) meydana getirdiği olumsuz özelliklerden kaynaklanan yangınlar yine kaçınılmaz olacaktır.
Günümüzde çoklu priz kullanımı artmaktadır ve bu çoklu prizlerin bilinçsizce kullanımının çok tehlikeli sonuçları olabilir. Prizlerde gelebilecek aşırı ısınmalar kolayca yangına sebebiyet vermektedir. Çoklu prizlerin üzerinde maks. kaç watt a kadar kullanılabileceği yazmaktadır. Bu güce uygun olmayan kullanımlar sonucunda birden fazla aletin aynı çoklu prize bağlanması kapasiteyi arttıracağından en sondaki prizde aşırı ısınmaya neden olacaktır. Aşırı ısınma sonucunda yangın oluşma ihtimali çok yüksektir. Uzatma kabloları sadece geçici olarak kullanılmalıdır, uzatma kablonun görülmeyecek, sıkışabilecek yerlere konulmaması gerekmektedir.
YANGIN SINIFLARI VE ELEKTRİK YANGINLARINA MÜDAHALE
Avrupa, asya ve amerikan standartlarına göre yangın sınıfları farklılar göstermektedir. Sınıflandırma şekli ne olursa olsun yangınlara müdahale şekilleri farklı değildir. Yangına müdahale şekline etki eden faktör yanan maddenin cinsidir.
Elektik yangınları için avrupa standartlarında belirli bir sınıflandırma yapılmasına rağmen, amerikan standartlarında elektrik ekipmanları yangınları için sınıflandırma yapılmıştır.
TS EN 2 standardında yanan maddenin yapısı bakımından tanımlanabilen farklı yangın çeşitleri, dört sınıfa ayrılmıştır:
A sınıfı yangınlar : Normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarını,
B sınıfı yangınlar : sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarını,
C sınıfı yangınlar : Gaz yangınlarını,
D sınıfı yangınlar: Metal yangınlarını kapsar.
Elektrik riski kapsamına giren özel yangınlar bu standart kapsamı dışındadır.
Amerikan Standartlarına (NFPA) göre yangın sınıfları aşağıda verilmiştir:
A Sınıfı : Katılar
B Sınıfı: Sıvı ve Gazlar
C Sınıfı : Elektrik
D Sınıfı : Metal
K Sınıfı : Yağ nedeniyle oluşan mutfak yangıları.
(HABER: İLKNUR ÖNCÜ)